90ların sonu, 2000lerin başında aldığım, nedenini henüz bilmesem de en değerli eski eşyalarım arasında sakladığım ilk telefonum Nokia 5110'um hala aklımın bir köşesinde yerini koruyor. O zamandan bu yana telekomünikasyon endüstrisinde birçok şey değişti. Eski bir IP yazılım mimarı ve yazılımın mutfağından gelen biri olarak gözlemlediğim telekomünikasyon sektöründeki değişimler çoğunlukla teknoloji tarafında ve sektörünün “içinden” oluyordu. Ancak 5G ile, sektördeki sistemsel “ego” bir başka değişle telekom sektörüne dedike yapı yerini içinde farklı sektörlere de yer veren zengin bir “eko”sisteme bırakmak üzere önemli bir değişim sergiliyor. TM Forum 2019 raporlarına göre, bu değişim operatörlerin rollerini ve hizmet sunum şekillerini de değiştirerek onları birer ekosistem yöneticisi haline getiriyor. Bu da operatörler için yaklaşık 600 Milyar dolarlık ek değer anlamını taşıyor.
5G şebekesi bulut uygulamalarını desteklemek üzere tasarlandı. Bu sayede hizmet tabanlı mimarisi, diğer şebeke ve uygulamalar ile zenginleştirilmiş, daha kolay ve esnek bir etkileşim yeteneği sunabiliyor. Ancak, tahmin edilebileceği gibi, şebekenin bu kadar açık olması yönetilmesini daha zor ve karmaşık kurallar ile mümkün hale getiriyor. Öte yandan kontrol tam olarak sağlanamadığında bu tam bir kaos demek! İşte bu noktada şebeke dilimleme, operatörlerin şebekeyi verimli bir şekilde kontrol etmelerini, böylece de güçlü bir ticarileşme sağlaması açısından çok önemli hale geliyor.
Ancak, her operatörün farklı ihtiyaçlara sahip ekosistemleri ile çalışacağını göz önüne aldığımızda, şebeke dilimlemenin tek başına yeterli olmasını bekleyemeyiz. Bugün eğer şebekeyi her müşteriye özel dilimlemeyi başaramıyorsak, orada ticari mükemmellikten bahsetmek pek mümkün olmayacaktır. Burada cevap müşteriye özel şebeke dilimleme yaklaşımı olacaktır. (GSMA in ifadesiyle Tailoring yani terzileme) Böylece operatörlerin müşterileri, ya da diğer bir deyişle dilimleme paydaşları, şebeke yeteneklerine dayalı olarak kendi dilimlerini tasarlama esnekliğine ve özgürlüğüne sahip olacaklardır.
Dilimleme özelleştirmesinin önemli değişenlerinden biri şebeke gecikmesidir. Gecikme müşteri deneyimi ve şebeke trafik performans göstergesi olarak üzerinde çalıştığımız bir konu. Tüm çözümlerimizi iş ortaklarımızın gecikme beklentilerine göre şekillendirmeye çalışıyoruz. Böylece son kullanıcılar abone olurken farklı gecikme paketlerinden birini tercih edebiliyorlar. İş ortaklarımız bu hizmetler için milisaniyeler mertebesinde garantilere 1 ila 3 avro fiyat teklif edebiliyorlar. Müşteri kendisi dilediği paketi seçerek kullanmaya başlayabiliyor.
Dilimleme pek çok sektöre dair daha önce mümkün olmayan iş yapış biçimlerini ortaya koymayı sağlayacak bir dünyanın ilk adımı diyebiliriz. Bu da farklı senaryoların oluşmasına neden olacak. Örneğin yurtdışı seyahati örneği baz aldığımızda mevcut süreçlerde müşterinin hizmet aldığı operator hangi ülkede hangi operatorler ile roaming yani dolaşım anlaşması yapmışsa seyahat esnasında o operatörlerden hizmet alınabiliyor. Ancak şebeke dilimleme ile bu sınırlanma ortadan kalkarak farklı hizmet sağlayıcılardan istenilen kalitede hizmet alabilme esnekliği sağlanabilecek.
Böylece bağlantı hızı, gecikme, tepki hızı gibi önemli şebeke parametrelerinin yönetebilmesi sağlayacağından kalite bazlı (QoS) bir fiyatlamayı kendi şebekesi dışına da taşımasını mümkün hale getirecek.
Farklı uygulamalar şebeke dilimlerini kullanarak bir şebekenin farklı yönlerini önceliklendirebilirler. Fakat bugüne kadar edindiğimiz tecrübeler gösteriyor ki yapay zeka desteği, operatörlerin dilimlemeyi doğru ticarileştirmesi ve gelir elde etmesi için bir gereklilik. Bu yüzden Etiya olarak hizmet güvence yetenekleri ve KPI’ları kullanarak, gelişmiş yapay zeka teknolojimizle tamamen müşteri ve şebeke zekası üzerine çalışıyor, müşteriye özel tahminleme analizleri oluşturabiliyoruz. Bir sonraki makalemde, bu müşteri ve şebeke zekası üzerine daha çok odaklanıp örnekler üzerinde konuşacağım.
Etiya olarak uzun yılların birikimi müşteri deneyimi tecrübemizle tüm dünyada bir çok operatör ile yukarıda bahsettiğim yeni şebeke teknolojilerinin çeşitli hizmetlere uygulamak üzere çalışıyoruz.
Kısa bir zaman içinde, Seviye 1 operatörleriyle yaptığmız PoC çalışmalarımızı ve katalizör projesi hakkında da bilgi vereceğiz. Bunun yanı sıra, ulaşım, otomotiv, akıllı liman, kamu hizmetleri ve benzeri geniş kapsamlı kullanımlara dair yaptığımız çalışmaları da paylaşacağız.
Farklı sektörlerdeki müşteri deneyimlerini derinlemesine anlamak, özelleştirilmiş şebeke dilimlemesi ve yapay zeka desteği ile birleştirildiğinde bir yandan operatörlerin hayatını kolaylaştırırken diğer yandan da tamamen ihtiyaçlarına özel şebekeler tasarlayabilen müşterileri memnun edecektir.